Schaf zwangerschapsverlof af, ga anders werken

Zelf, inmiddels een aantal weken moeder, ben ik van mening dat zwangerschapsverlof van minimaal drie maanden een betuttelde regeling is die funest is voor de arbeidsparticipatie van vrouwen. Waarom?

Wat wordt de nieuwe gewoonte?

Als gezondheidswetenschapper en vitaliteitsadviseur houd ik me o.a. bezig met het beïnvloeden van mensen hun leefstijl. En wat weten we over gedragsverandering?

A. Het is heel moeilijk om gewoontes te veranderen;
B. Je moet minimaal 3 maanden jezelf ander gedrag aanleren zodat het een nieuwe een gewoonte wordt.

Als je kijkt naar zwangerschapsverlof is dat ongeveer 16 weken. Dat is ruim 3 maanden. Drie maanden ben je uit je werkritme, heb je weinig contact met collega’s en je hebt elke dag het gevoel dat het weekeinde is. Na die 16 weken wordt dat je nieuwe gewoonte. Daar voel je je comfortabel bij. En dan vinden wij het gek dat vrouwen deeltijd gaan werken of misschien helemaal geen zin meer hebben in werken?

Ik ben niet ziek

Zwangerschapsverlof vind ik helemaal een vreemd fenomeen als je het vergelijkt met hoe we omgaan met zieke medewerkers. Want dan willen we dat mensen zo snel mogelijk met de Arboarts spreken over werkhervatting of vervangende werkzaamheden. Zelfs als je ernstig ziek bent.

Maar als je zwanger bent, is het opeens anders. Dan wordt je betuttelt en wordt van je (als vrouw) verwacht dat je weken niks anders doet dan thuiszitten. Is dat echt zo? Mijn ervaring is van wel. Als ik zeg dat ik na ongeveer een maand weer een dag in de week aan de slag ga buitens huis, krijg ik opmerken als “Doe je wel rustig aan?” “Nou knap van je hoor!” “Geniet je wel van je kindje?” Betuttelend en bijna kleinerend vind ik dat soort opmerkingen.

Waarom kan een vader wel van zijn kind genieten als hij elke dag werkt en kan ik dat opeens minder als ik aan het werk ga? Ik vind het maar een vreemd fenomeen. Ik pleit dan ook voor om het verlof af te schaffen en te gaan denken in ‘een tijd beperkte inzetbaarheid’ (liefst voor moeder én vader).

Wat houdt beperkte inzetbaarheid in?

Ja dat is lastig te definiëren want voor elk persoon en situatie is dat verschillend. Het is niet zo zwart-wit als verlof hebben. Je moet individuele afspraken maken en bekijken wat je wel of niet doet. En vooral waar je energie voor hebt en van krijgt.

Randvoorwaarden

Dus beperkte inzetbaarheid is minder simpel. En er zijn denk ik bepaalde randvoorwaarden zoals:

• Assertiviteit: Je moet zelf je grenzen aangeven (lastig!!)
• Support: Je omgeving zoals je partner moeten je kunnen (en willen) ondersteunen.  Je partner die ook extra dagen thuis is om de zorg voor jullie kindje op je te nemen. Waarom niet? Vaak zeggen mannen wel dat het kan, maar als puntje bij paaltje komt blijkt hun werk toch echt heel belangrijk. En kunnen ze maar moeilijk dagen vrij nemen (ook al staan er nog veel vakantie dagen open). Laat je niet kennen als vrouw en leg je eigen wensen op tafel.
• Eigen regie: Het is beter hanteerbaar als je je eigen (werk)agenda kan bepalen en als je vanuit huis kan werken.
• Begrip: Je collega’s, managers en opdrachtgevers moeten rekening willen houden met je beperkte inzetbaarheid. Je kan niet de telefoon opnemen als je aan het voeden bent. Maar tussen de voedingen door kan je best 1 of 2 uur aan de slag zijn.
• Bevlogenheid: Het gaat makkelijk als je werkt doet dat past bij wat je leuk vindt. Werk je vanuit je passie? En zet je je kwaliteiten juist in? Dat klinkt logisch maar niet iedereen heeft dat gevoel bij zijn/haar werk.
• Techniek: Er zijn ICT oplossingen die je werk (en leven) makkelijker maken. Je kan bij een vergadering aanschuiven via Skype en vanuit huis in je e-mail en werkbestanden etc. Helaas hebben veel bedrijven dit nog niet optimaal gefaciliteerd.

Effecten van anders werken

Op andere terreinen zien ze al positieve effecten van beperkte inzetbaar zijn.  Zo laat professor Lex Burdorp (Erasmus MC) in zijn NSPOH webinar “Langer doorwerken en hoe dan?”  weten dat het voor reuma patiënten, om hun werk goed te kunnen doen, belangrijk is om zelf te beslissen over hun werktijden. Een deel gaat zelfs aan de slag als ZZP’er omdat ze dan meer eigen regie hebben over hun inzetbaarheid. En professor van Rhene (Nyenrode Business University) gaf in zijn NSPOH webinar “Bevlogen ook in tijden van crisis” aan dat bouwvakkers die zeggen het werk (voor de baas) niet meer aan te kunnen, wel bijklussen. We kunnen dus meer als we niet in het vaste organisatie stramien zitten. Dit filmpje laat dat zien “Doen is de beste manier van denken”

Is beperkt inzetbaar zijn voor iedereen haalbaar? Nee vast niet. Maar er is meer mogelijk dan je denkt. Als je ouderwetse arbeidssituaties durft los te laten.

Is beperkte inzetbaarheid zijn zoveel productiever? Misschien niet al denk ik van wel. Maar wat het wel tegengaat is de gewoonte inzetten van thuis zitten zodra je moeder bent. En de verwachting dat je dan minder kan werken. Zet als ouders en werkgever in op Anders Werken. Maak dit bespreekbaar, verzorg de randvoorwaarden en ga vooral aan de slag. Want het is heerlijk om naast alle taken van het ouderschap, je capaciteiten in te blijven zetten op werkgebied. Al is het een beperkte inzetbaarheid.